Yale: spike-eiwit bijna twee jaar na coronaprik nog gevonden bij patiënten met klachten

Onderzoek naar bijwerkingen coronavaccins kreeg 'hevige tegenwerking'

Een gerenommeerd onderzoeksteam van de Amerikaanse Yale-universiteit heeft vastgesteld dat bij sommige mensen het spike-eiwit tot wel 709 dagen na coronavaccinatie nog in het bloed voorkomt. Voor de studie onderzochten de wetenschappers patiënten die na de vaccinatie gezondheidsklachten kregen die sterk lijken op Long COVID. Dit wordt ook wel het ‘postvaccinatiesyndroom’ genoemd. Zij kregen na de coronaprik onder meer last van extreme vermoeidheid, slapeloosheid, zenuwpijn, oorsuizen en moeite met helder denken (‘brain fog’). Ook zagen de onderzoekers heractivatie van het Epstein-Barr-virus, een ‘slapend’ virus dat normaal door het immuunsysteem wordt onderdrukt.

De vaccins van Pfizer, Moderna en Janssen zetten lichaamscellen aan om spike-eiwit te produceren. Bij Pfizer en Moderna gebeurt dit via mRNA-instructies en bij Janssen via een aangepast adenovirus. Hierdoor ontstaat een afweerreactie. In theorie zou de aanmaak van spike-eiwit maar korte tijd moeten duren, zo is door overheidsinstanties en deskundigen geclaimd. Maar de Yale-studie trekt in twijfel of dat wel altijd zo is.

‘Spike-eiwit kan nog lang circuleren’

‘Dat spike-eiwit kan blijkbaar nog lang blijven circuleren’, reageert Jona Walk, die als arts promoveerde op vaccinontwikkeling en immuniteit, na inzage van de resultaten. Volgens Walk is er door de onderzoekers een gevoelige meettechniek gebruikt, waarmee bij een deel van de patiënten spike-eiwit wordt gevonden. Dat spike-eiwit lijkt, zo zegt ze, gelinkt te zijn aan de klachten die zij ervaren. ‘Het kan zijn dat het lichaam na vaccinatie nog steeds spike-eiwit blijft aanmaken, of dat het nog niet is afgebroken.’ Volgens Walk is het onderzoek relatief klein en moeten de resultaten nog in een grotere studie worden bevestigd.

Hoogleraar experimentele geneeskunde Mihai Netea (Radboud UMC) noemt de aanwezigheid van het spike-eiwit ‘een interessante bevinding’. Volgens hem is het Yale-onderzoek ‘correct’ uitgevoerd. Netea benadrukt dat het om een ‘kleine groep mensen’ gaat die postvaccinatieklachten ervaart en dat dit ‘niet representatief’ is voor de grote meerderheid van gevaccineerden.

In 2024 publiceerde bijwerkingencentrum Lareb een rapport waarin staat dat in Nederland 2282 mensen melding hebben gemaakt van langdurige gezondheidsklachten na coronavaccinatie.

Dick Bijl, epidemioloog en voormalig hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin, noemt de studie ‘interessant’ maar vindt deze nog ‘niet overtuigend’. Het bloedonderzoek werd eenmalig bij de patiënten uitgevoerd en is daarom een ‘momentopname’, zo zegt hij. Ook zegt Dick Bijl net als Jona Walk dat de proef, om het wetenschappelijk te bewijzen, opnieuw in een grotere groep mensen moet worden herhaald. Het relatief kleine aantal patiënten (42) maakt de studie volgens hem niet sterk.

‘Dit werk bevindt zich nog in een vroeg stadium, en we moeten deze resultaten bevestigen’, beaamt ook hoofdonderzoeker Yale-hoogleraar immunologie Akiko Iwasaki. ‘Dit is verre van het definitieve antwoord over het postvaccinatiesyndroom.’ Toch levert het onderzoek volgens Iwasaki belangrijke aanwijzingen op: ‘Het was verrassend om op zo’n laat moment [na vaccinatie] nog spike-eiwit in de bloedsomloop aan te treffen’, zegt ze. ‘Het zou een van de mechanismen kunnen zijn die ten grondslag liggen aan dit syndroom.’

NRC Handelsblad beschreef eerder hoe het team van Iwasaki, dat de patiënten al sinds 2022 volgt en onderzoekt, de term ‘postvaccinatiesyndroom’ in de wetenschappelijke literatuur introduceerde. De afgelopen jaren heeft het bestaan van de aandoening onder artsen en wetenschappers meer erkenning gekregen. Toch wordt het nog niet officieel als bijwerking erkend door autoriteiten zoals het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA).

‘Tijdschriften wilden geen vaccinbijwerkingen publiceren’

De Yale-studie verscheen vorige maand online als zogeheten ‘preprint’. Het is nog niet door een wetenschappelijk tijdschrift geaccepteerd. Het Yale-team ervaart, zo blijkt, moeite om zijn onderzoek gepubliceerd te krijgen. Zo liet Yale-hoogleraar en cardioloog Harlan Krumholz, coauteur van de studie, aan de website Statnews weten dat het team besloot om de resultaten nu al naar buiten te brengen, omdat onzeker is wanneer publicatie zal plaatsvinden. Krumholz liet doorschemeren dat de onderzoekers eerder hebben ervaren dat wetenschappelijke tijdschriften ‘geen resultaten van vaccinbijwerkingen wilden publiceren’.

Harlan Krumholz tegen website Statnews.

Saillant detail is dat een eerdere preprint van het Yale-team uit 2023, een verkennende studie naar patiënten met het postvaccinatiesyndroom, ook nog niet is geaccepteerd door een wetenschappelijk tijdschrift. Ondertussen werd een preprint van een studie naar Long COVID, waarnaar de Yale-groep eveneens onderzoek doet en die gelijktijdig verscheen en die soortgelijk in methodologie en omvang zou zijn, al wél gepubliceerd.

Het onderwerp van mogelijke langetermijnbijwerkingen door coronavaccinatie ligt uiterst gevoelig in wetenschappelijke kringen. De Yale-onderzoekers kregen ook al snel het verwijt dat ze met de publicatie ‘antivaxers’ in de kaart zouden spelen.

De hoofdonderzoeker van de studie, hoogleraar Iwasaki, staat echter bekend als uitgesproken voorstander van coronavaccinatie. Zo noemde Iwasaki in 2021 in The Washington Post de stelling dat mRNA-vaccins nog experimenteel zouden zijn ‘absurd’ en stelde dat de klinische proeven ‘geen veiligheidsrisico’s’ hadden gevonden. Die uitspraken deed Iwasaki in de context van een rechtszaak van medewerkers van een Amerikaans ziekenhuis tegen verplichte vaccinatie op het werk. Ook vermeldt de studie dat coauteur Harlan Krumholz betrokken is bij contracten van Yale-universiteit met de vaccinproducenten Pfizer en Johnson & Johnson (het moederbedrijf van Janssen).

‘Tegenwerking en doodsbedreigingen’

De gevoeligheid van het onderwerp blijkt ook uit een draadje op X, dat een van de andere betrokken onderzoekers plaatste. David Putrino, een fysiotherapeut en neurowetenschapper verbonden aan het Mount Sinai-ziekenhuis in New York, schrijft dat hij en zijn collega’s, sinds zij zich bekommeren om de patiënten met het postvaccinatiesyndroom, ‘hevige tegenwerking’ ervaren en zelfs ‘doodsbedreigingen’ hebben ontvangen.

Volgens Putrino is het erg moeilijk om financiering voor het onderzoek te vinden. De wetenschappers doen hun werk in de avonden en weekenden en ‘met minimale middelen’. Dat doen ze, zo schrijft Putrino, voor een groep patiënten die wordt genegeerd (‘minimized’) en wiens ervaringen structureel in twijfel worden getrokken (‘gaslit’).

Putrino schrijft ook op X:

‘Aan iedereen die zegt dat dit artikel antivax-bewegingen zal versterken, neem alsjeblieft even het volgende in overweging: niet transparant zijn op dit moment, en het ontkennen van de ervaring van velen en het verbergen van de waarheid, is juist wat anti-wetenschappelijke bewegingen versterkt. In de geschiedenis van geneesmiddelenontwikkeling is er nooit een medicijn geweest dat GEEN bijwerkingen had bij een deel van de gebruikers. Doen alsof dit geen realiteit is, is niet eerlijk.’

---

Vind je dit een belangrijk onderwerp? Met een donatie zorg je ervoor dat ik door kan gaan met mijn onderzoek naar de coronavaccins en tegels kan lichten. Dank alvast.

---

‘Schaamte om over bijwerkingen te praten’

Arts-onderzoeker Jona Walk noemt de Yale-wetenschappers ‘moedig’ voor het naar buiten treden over bijwerkingen van vaccins. Als internist in opleiding merkt ze in haar praktijk dat, vanwege het stigma, zelfs patiënten soms bang zijn om te vertellen over bijwerkingen die ze ervaren:

‘Na twijfel vertelt een patiënt dan dat de klachten zijn ontstaan na coronavaccinatie. Dat is ontzettend heftig. Dan durven mensen het dus niet eens in de spreekkamer aan een arts te vertellen. Er is schaamte. Ze voegen er dan vaak nog aan toe dat ze echt geen antivaxer zijn.’

Veelzeggend is ook dat, toen het KRO-NCRV-programma Pointer Checkt vorig jaar aandacht besteedde aan Long COVID-achtige klachten na vaccinatie, de patiënt die zij spraken, ‘Jordy’, alleen anoniem zijn verhaal wilde vertellen ‘uit angst voor negatieve reacties’.

Long COVID of postvaccinatiesyndroom?

De auteurs van de Yale-studie schrijven dat de symptomen van mensen met het postvaccinatiesyndroom sterk overeenkomen met die van long COVID-patiënten.

Het Nederlandse bijwerkingencentrum Lareb opperde in 2024 in een rapport dat Long COVID-achtige klachten na coronavaccinatie om die reden mogelijk ook het gevolg zouden kunnen zijn van een ‘niet-gediagnosticeerde’ coronabesmetting. De klachten zouden dan niet door vaccinatie zijn ontstaan, maar door een onopgemerkte corona-infectie. In het rapport noemt Lareb ‘een causaal verband’ tussen de klachten en vaccinatie niet bewezen.

Maar kan het dan ook andersom? Kan Long COVID, omdat de symptomen zo sterk overeenkomen, misschien in sommige gevallen in werkelijkheid een bijwerking van coronavaccinatie zijn?

Een anekdote die sinds publicatie van de Yale-resultaten boven water kwam, is het verhaal van Hollywood-scriptschrijver Heidi Ferrer. Zij pleegde euthanasie na een worsteling met ‘Long COVID’, iets dat werd opgetekend door CNN, Newsweek en The Daily Mail. Maar in een privévideo vertelt haar man, Nick Guthe, dat haar klachten ondragelijk werden kort na het krijgen van het Moderna-vaccin, zo onthulde onderzoeksjournalist Paul Thacker.

Lareb-directeur Agnes Kant zegt in een reactie dat het niet volledig is uitgesloten dat Long COVID in sommige gevallen een niet-gediagnosticeerde bijwerking van coronavaccinatie is, maar dat dit minder voor de hand ligt. Volgens Kant is nog niet zeker of mensen Long COVID-achtige klachten door vaccinatie kunnen krijgen, maar weten we al wel dat dit een gevolg kan zijn van een corona-infectie. ‘We weten ook nog niet of vaccinatie Long COVID-achtige klachten kan verergeren’, zegt ze. ‘De meeste studies laten zien dat coronavaccinatie de klachten van Long COVID niet verergert. In enkele onderzoeken leidde een coronavaccinatie zowel tot verbetering als verergering van Long COVID-klachten.’

Stellige uitspraken tijdens de pandemie

Het onderzoek naar het postvaccinatiesyndroom plaatst uitspraken die tijdens de coronapandemie zijn gedaan in een nieuw licht. Zo stelden deskundigen dat coronavaccins slechts zeer korte tijd in het lichaam werkzaam zijn. Bijvoorbeeld in januari 2021, toen IC-arts en OMT-lid Diederik Gommers (Erasmus MC) door BNR Nieuwsradio werd gevraagd of er een risico bestond dat het spike-eiwit nog lange tijd door het lichaam zou worden aangemaakt:

‘Dat kan niet, want dat RNA dat je inspuit blijft maar een paar uur in jouw cellen. Dat wordt heel snel afgebroken. Dus dat verdwijnt. (…) Het enige wat erin blijft zitten is je antistoffen en je geheugencellen. (…) Ik heb het nog nagevraagd en Pfizer zegt: dat verdwijnt heel snel uit je cellen.’

‘Dit fragment is heel illustratief voor wat er misging’, reageert Jona Walk. ‘Wat je heel erg zag tijdens de coronapandemie, was dat mensen met een klein beetje kennis, zoals artsen met beperkte kennis over vaccins, in talkshows werden neergezet als experts op een vakgebied waarin ze eigenlijk geen deskundigen zijn. Zij herhaalden dan vaak enkel de conclusies van andere onderzoekers — veelal vanuit de industrie — zonder voldoende begrip van en aandacht voor de onzekerheden.’

Heeft Diederik Gommers destijds het onderzoek waar Pfizer zich op baseerde zelf ingezien? In een reactie per e-mail laat Gommers weten:

‘Ik heb het niet meer scherp, maar volgens mij heb ik geen artikel gekregen van Pfizer maar heb ik hen en één van de virologen van ons centrum [Erasmus MC] gevraagd hoe het zat. Voor zover ik me kan herinneren, heeft Pfizer een stof toegevoegd aan het vaccin zodat het mRNA minder snel wordt afgebroken. Dat was de informatie die ik had in die tijd.’

Was het niet voorbarig om zo stellig te zijn over de werking van het coronavaccin en het spike-eiwit? Gommers is het daar niet mee eens. Hij schrijft:

‘Door het doen van onderzoek leren we steeds meer en komen we steeds meer te weten. Dat voortschrijdend inzicht is heel belangrijk in de wetenschap en is steeds een puzzelstukje van de grote puzzel.’

Pfizer zwijgt over postvaccinatiesyndroom

Pfizer gaat desgevraagd niet in op het standpunt van het bedrijf, destijds of nu, over de werking van het spike-eiwit. Ook blijft onbeantwoord of het Pfizer-vaccin bij sommige mensen het postvaccinatiesyndroom kan veroorzaken. Wel laat een woordvoerder per e-mail weten:

‘Sinds de eerste goedkeuring van de Food and Drug Administration [de Amerikaanse toezichthouder] in december 2020 zijn de Pfizer-BioNTech COVID-19-vaccins toegediend aan meer dan 1,5 miljard mensen in 181 landen en gebieden in elke regio van de wereld en hebben ze een gunstig veiligheidsprofiel aangetoond in alle leeftijdsgroepen. In de loop van de pandemie en daarna hebben mRNA COVID-19-vaccins miljoenen levens gered.’

Over de resultaten van het Yale-team zegt Pfizer:

‘Pfizer heeft kennisgenomen van deze preprint van de onderzoeksgroep van Yale. We delen de mening van de onderzoekers dat het vroege data betreft van een zeer kleine en diverse groep individuen en dat er meer onderzoek nodig is.’

Een andere deskundige die tijdens de coronapandemie sprak over de werking van de coronavaccins was hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC). Kort voor de start van de vaccinatiecampagne, in december 2020, ging zij in een explainervideo van de Universiteit van Nederland in op zorgen die leefden over mogelijke langetermijnbijwerkingen. Ze zei toen:

‘Bij vaccins heb je eigenlijk alleen maar kortetermijnbijwerkingen. En langetermijnbijwerkingen zien we eigenlijk nooit. Dat komt omdat het vaccin maar heel kort in je lichaam zit. Het is een training voor je afweersysteem, dat direct wordt geactiveerd en daarna breekt het lichaam het vaccin af. Dat betekent dat het vaccin niet nog jarenlang in je lichaam zit waardoor er later opeens nog allerlei langetermijneffecten kunnen optreden.’

Van Egmond besloot haar betoog met het voorbehoud dat het nooit ‘voor honderd procent’ kan worden gegarandeerd omdat ‘we niet in de toekomst kunnen kijken’.

Hoe kijkt Marjolein van Egmond nu terug op haar uitspraken? In reactie op een e-mail met vragen laat Van Egmond, via een woordvoerder van het Amsterdam UMC, weten niet beschikbaar te zijn voor commentaar.

‘Wij worden als patiënten weggemoffeld’

Bij Magdalena Dzambo (39) voelde het in augustus 2021, een etmaal na het ontvangen van haar eerste Pfizer-prik, alsof haar lichaam ‘onder stroom’ kwam te staan. Dzambo dacht dat het ‘gekke maar normale bijwerkingen’ van het mRNA-vaccin waren, maar haar klachten verergerden. Nu, meer dan drieënhalf jaar later, is ze ‘een schim’ van de persoon die ze ooit was, zo zegt ze. Ze heeft last van geheugenproblemen, moeite met helder nadenken, extreme vermoeidheid, tintelende en brandende sensaties in het lichaam, hartkloppingen en steken in de hartstreek.

Dzambo vertelt dat ze aanvankelijk op onbegrip en een gebrek aan erkenning stuitte. ‘Bij het Erasmus MC, waar ik als eerste belandde, werd tegen mij gezegd: er is geen verband met vaccinatie. Ik dacht: hoe kun je dat nu zeggen? Het is een nieuw vaccin en je weet nu al dat er geen verband is? Het voelde als een politieke uitspraak, en niet als een medisch oordeel.’

Dzambo laat een brief van het Erasmus MC zien waarin te lezen is dat artsen van de polikliniek neurologie haar destijds adviseerden zich vooral te richten op het ‘leren omgaan met de klachten in plaats van op volledig herstel en zoeken naar [de] oorzaak’ van de klachten.

Gevraagd naar een reactie laat een woordvoerder van het Erasmus MC weten niet in te kunnen gaan op ‘individuele patiëntrelaties’.

Magdalena Dzambo bij het ministerie van VWS.

Uiteindelijk is het een neuroloog van het Maastricht UMC die in maart 2023 noteert dat ze lijdt aan ‘chronisch pijnsyndroom met autonome klachten’, die zijn ‘ontstaan na COVID-vaccinatie’. ‘Voor ons als patiënten is dat al een hele grote stap, zo’n erkenning dat het na vaccinatie is ontstaan’, zegt Dzambo. ‘Wij worden als patiënten zo erg weggemoffeld.’

Een pijnlijke ervaring is ook dat vorig jaar een foto van Dzambo, afkomstig van haar Instagram-account, in beeld komt tijdens een item van RTL Nieuws over desinformatie rondom vaccinaties. RTL Nieuws gaf later in een telefoongesprek met Dzambo aan dat zij deze redactionele keuze betreurden.

Dzambo hoopt dat de Yale-studie helpt om het taboe rondom ‘vaccinatieschade’, zoals zij het zelf liever noemt, te doorbreken. ‘En ik hoop dat ze dit verder gaan onderzoeken, zodat we te weten komen waarom sommige mensen dit postvaccinatiesyndroom krijgen en anderen niet.’

Het Yale-team heeft aangegeven het onderzoek nu in een grotere groep patiënten te willen gaan herhalen. ‘Het is duidelijk dat sommige mensen na vaccinatie met aanzienlijke problemen kampen’, aldus Yale-cardioloog Krumholz. ‘Onze verantwoordelijkheid als wetenschappers en artsen is om naar hun ervaringen te luisteren, de onderliggende oorzaken grondig te onderzoeken en naar manieren te zoeken om hen te helpen.’

---

Vind je dit artikel waardevol? Met jouw steun help je me om door te gaan met dit onderzoek naar de coronavaccins en dingen aan het licht te brengen die anderen liever verborgen houden. Veel dank alvast.

---